ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนเป็นอาการพบบ่อยของโรคทางเดินปัสสาวะ ปัสสาวะตอนกลางคืนไม่ใช่ปัญหาเร่งด่วน แต่สามารถส่งผลกระทบร้ายแรงต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตได้ ดังนั้นผู้ที่ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนต้องได้รับการตรวจโดยเร็วที่สุด ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนคือโรคอะไร วินิจฉัยและรักษาได้อย่างไร? มาหาคำตอบกับ O NEO Thailand ในบทความนี้กันเถอะ!
1. ปัสสาวะตอนกลางคืน ปัสสาวะบ่อยคือโรคอะไร?
ปัสสาวะตอนกลางคืนเป็นศัพท์ทางการแพทย์ที่ใช้เรียกภาวะที่ต้องตื่นหลายครั้งเพื่อปัสสาวะตอนกลางคืน
กระเพาะปัสสาวะของผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพแข็งแรงสามารถกักเก็บปัสสาวะได้ประมาณ 300 – 400 มล. เมื่อเต็มแล้ว กระเพาะปัสสาวะจะกระตุ้นการส่งผ่านไปยังสมองเพื่อสร้างระบบสะท้อนการปัสสาวะ ในระหว่างการนอนหลับตอนกลางคืน เส้นประสาทจะยับยั้งไม่ให้กระเพาะปัสสาวะหดตัวเพื่อสร้างระบบสะท้อนการปัสสาวะ ช่วยให้นอนหลับได้ดี
คนส่วนใหญ่มักจะตื่นไม่เกินคืนละหนึ่งครั้งเพื่อปัสสาวะ ในระหว่างการนอนหลับร่างกายจะผลิตปัสสาวะน้อยลงเพื่อรับประกันคุณภาพการนอนหลับ แต่หากต้องตื่นปัสสาวะสองครั้งขึ้นไป คุณอาจมีอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนแล้ว
ปัสสาวะตอนกลางคืนอย่างเดียวหรือร่วมกับอาการอื่นๆ ของระบบทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง เช่น ปัสสาวะบ่อยในกลางวัน ปวดปัสสาวะอย่างฉับพลัน ปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะไม่ต่อเนื่อง ปัสสาวะเล็ดราดหลังการถ่ายปัสสาวะสุด… ปัสสาวะตอนกลางคืนรบกวนวงจรการนอนหลับ ทำให้นอนไม่หลับ เหนื่อยล้า สมาธิลดลง อารมณ์เปลี่ยนแปลง ส่งผลต่อคุณภาพชีวิต… การนอนไม่หลับที่เกิดจากอาการปัสสาวะบ่อยยังเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิดโรคเรื้อรัง เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ ความดันโลหิต เบาหวาน ควบคุมได้ยาก เพิ่มความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมองและหกล้ม โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ
2. ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนเกิดจากโรคอะไร?
ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบทางเดินปัสสาวะ ศูนย์ระบบทางเดินปัสสาวะและไต โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ ระบุว่า สาเหตุของภาวะปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนนั้นมีหลากหลาย รวมถึงวิถีชีวิตและโรคด้วย ภาวะปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนพบได้บ่อยในผู้สูงอายุ แต่สามารถเกิดขึ้นได้ทุกวัย
ก่อนที่จะเรียนรู้ว่าอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนเกิดจากโรคอะไร เราต้องทราบสาเหตุหลักของอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนดังนี้
2.1. นิสัยและการใช้ชีวิต
สาเหตุที่พบบ่อยมากคือการดื่มน้ำมากเกินไป โดยเฉพาะก่อนเข้านอน นอกจากนี้ การดื่มแอลกอฮอล์และเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนจะทำให้ปริมาณปัสสาวะมากขึ้น เนื่องจากเครื่องดื่มเหล่านี้ทำให้เกิดอาการขับปัสสาวะ คาเฟอีนยังทำให้นอนไม่หลับ ทำให้ผู้ป่วยตื่นบ่อย ปัสสาวะออกมาเยอะ ดังนั้น ผู้ป่วยจะปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน
สาเหตุของการปัสสาวะเพิ่มปริมาณอาจรวมถึง:
- ความไม่สมดุลของของเหลว: นี่คือภาวะที่ปริมาณน้ำในร่างกายเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วเกินกว่า 40 มล. ต่อกิโลกรัมใน 24 ชั่วโมง ความไม่สมดุลของของเหลวเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ไตวาย เบาหวาน เส้นเลือดขอด หัวใจล้มเหลว… บางกรณีของความไม่สมดุลของของเหลมอาจเกิดจากสาเหตุง่ายๆ เช่น ดื่มน้ำหรือแอลกอฮอล์มากเกินไป
- ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน: อาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนและนอนไม่หลับหมายถึงเมื่อปริมาณปัสสาวะในเวลากลางคืนมากกว่า 35% ของปริมาณปัสสาวะทั้งหมด 24 ชั่วโมง
- ปัสสาวะมากผิดปกติ (โรคเบาจืด): ปัสสาวะมากผิดปกติป็นภาวะที่มีปริมาณปัสสาวะมากกว่า 3 ลิตร/วัน ปัสสาวะมากผิดปกติแตกต่างจากการปัสสาวะบ่อยและนี่ก็เป็นสาเหตุของอาการปัสสาวะบ่อนตอนกลางคืนด้วย สาเหตุของภาวะปัสสาวะมากผิดปกติ ได้แก่ ดื่มน้ำมากเกินไป อาการเบาจืดของเบาหวานส่วนกลาง เบาหวานเบาจืดที่เกิดจากไต ขับปัสสาวะด้วยออสโมติก…
2.2. โรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง
- ภาวะต่อมลูกหมากโตที่ไม่เป็นอันตราย (BPH): เกี่ยวกับคำถาม “ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนเป็นโรคอะไร” หนึ่งในโรคที่มักปรากฏในผู้ชายวัยกลางคนคือต่อมลูกหมากโตที่ไม่เป็นพิษเป็นภัย การเจริญเติบโตมากเกินไปของต่อมลูกหมากทำให้เกิดแรงกดดันต่อท่อปัสสาวะหรือทำให้คอกระเพาะปัสสาวะผิดรูป เป็นสาเหตุของความผิดปกติของระบบทางเดินปัสสาวะ โดยแสดงอาการระคายเคือง (ปัสสาวะบ่อย ปวดปัสสาวะอย่างฉับพลัน ปัสสาวะตอนกลางคืน) และอาการอุดกั้น (ปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะไม่ต่อเนื่อง ปัสสาวะอ่อน ปัสสาวะไม่สุด…)
- การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ: นี่คือการติดเชื้อในส่วนใดส่วนหนึ่งของทางเดินปัสสาวะที่เกิดจากแบคทีเรีย ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเชื้อ E.Coli การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับทางเดินปัสสาวะส่วนล่างรวมทั้งกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ ผู้ป่วยจะปัสสาวะบ่อย รู้สึกร้อน แสบร้อน ไม่สบายท้องส่วนล่าง
- กระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกิน: กระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกินเป็นภาวะปวดปัสสาวะอย่างฉับพลัน โดยมีหรือไม่มีภาวะปัสสาวะเล็ด มักมาพร้อมกับอาการปัสสาวะบ่อยและปัสสาวะตอนกลางคืน… โดยไม่มีการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะหรือโรคอื่นๆ ที่เห็นได้ชัด
- การอุดตันของกระเพาะปัสสาวะ: มีหลายสาเหตุของการอุดตันของกระเพาะปัสสาวะ เช่น เนื้องอกในต่อมลูกหมาก พังผืดที่คอของกระเพาะปัสสาวะ ท่อปัสสาวะตีบ กระเพาะปัสสาวะย้อย มดลูกหย่อนยาน… ในผู้หญิง อาการนี้มักเกิดจากการอ่อนแอของกระดูกเชิงกรานหลังทำหัตถการหรือคลอดลูกหลายครั้ง ในผู้ชาย การอุดตันของกระเพาะปัสสาวะมักมีสาเหตุมาจากต่อมลูกหมากโตหรือท่อปัสสาวะตีบตัน เมื่อมีสิ่งกีดขวางทางออกของกระเพาะปัสสาวะ ผู้ป่วยจะมีอาการเด่นชัด เช่น ปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะไหลน้อย ปัสสาวะเป็นระยะๆ ปัสสาวะไม่สุด
สาเหตุอื่นๆ:
- ตั้งครรภ์: ปัสสาวะบ่อยในเวลากลางคืนถือได้ว่าเป็นอาการทั่วไปของสตรีมีครรภ์ ภาวะนี้เกิดขึ้นตั้งแต่เริ่มตั้งครรภ์ แต่จะเห็นได้ชัดเจนที่สุดเมื่อทารกในครรภ์พัฒนาในช่วงไตรมาสที่ 3 สาเหตุที่สตรีมีครรภ์ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน HCG ซึ่งทำให้เลือดไหลเวียนในอุ้งเชิงกรานมากขึ้น ลดความจุของกระเพาะปัสสาวะ
- ผลข้างเคียงของยาบางชนิด: ในหลายกรณี ยาอาจทำให้เกิดอาการปัสสาวะบ่อยในเวลากลางคืนได้เช่นกัน ยาทั่วไปบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะ ยาลดความดันโลหิต ยารักษาโรคหัวใจ เดเมโคลไซคลิน เมทอกซีฟลูเรน…
3. วิธีการวินิจฉัยอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน
อาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนเกิดจากหลายสาเหตุ และอาจเกิดจากปัจจัยหลายอย่างรวมกัน ดังนั้นผู้ป่วยจึงต้องได้รับการตรวจและประเมินผล วิธีการวินิจฉัยภาวะปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนได้แก่:
ตรวจทางคลินิก
แพทย์จะถามคำถามผู้ป่วยหลายข้อเกี่ยวกับอาการ เวลาที่เริ่มมีอาการ ความถี่ในการปัสสาวะ ประวัติครอบครัว โรคที่เคยเป็น และยาที่ใช้รักษาปัจจุบัน (ถ้ามี)
ก่อนไปโรงพยาบาลผู้ป่วยควรทำไดอารี่กระเพาะปัสสาวะ บันทึกการดื่ม และจำนวนครั้งที่ปัสสาวะประมาณ 3-5 วัน เพื่อให้แพทย์มีข้อมูลในการประเมินอาการได้อย่างถูกต้องและปรับเปลี่ยนได้อย่างเหมาะสม …
ทดสอบ
- ตรวจเลือด: ตรวจระดับน้ำตาลในเลือด การทำงานของไต (ยูเรีย ครีเอตินีน)…
- วิเคราะห์ปัสสาวะ: ตรวจการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ ไตอักเสบ…
- วัฒนธรรมปัสสาวะ: การเพาะเลี้ยงและระบุแบคทีเรียในปัสสาวะใช้เพื่อระบุการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
- วินิจฉัยด้วยภาพ: เพื่อระบุสาเหตุของอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน ในบางกรณี แพทย์อาจกำหนดให้ผู้ป่วยเข้ารับการอัลตราซาวนด์ของระบบทางเดินปัสสาวะ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT) ส่องกล้อง…
4. ผลที่ตามมาของอาการปัสสาวะบ่อยและปัสสาวะตอนกลางคืน
การปัสสาวะหลายครั้งต่อวันรบกวนการทำงานและชีวิต ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกเขินอาย ขาดตวามมั่นใจ คุณ Wongsuwan Supattra อายุ 57 ปี กรุงเทพฯ แบ่งปันว่า “ตอนกลางวันแค่ประมาณ 1 ชั่วโมง เกิน 1 ชั่วโมง ฉันต้องปัสสาวะ 1 ครั้ง น่ารำคาญและอึดอัดมากเลย ฉันรู้สึกเขิน ขาดความมั่นใจ และไม่อยากออกไปข้างนอกเพราะต้องหาห้องน้ำฉี่อยู่เสมอค่ะ”
อาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนรบกวนการนอนหลับ ทำให้การทำงานทางสรีรวิทยาลดลง ทำให้สุขภาพจิตและสุขภาพกายของผู้ป่วยลดลงอย่างมาก และร่างกายจะซีดและเหนื่อยล้า
5. ประโยชน์ที่ไม่คาดคิดจากเมล็ดฟักทอง – ช่วยกำจัด “ความกังวล” ของภาวะปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนและปัสสาวะบ่อย
จากการวิจัยทดลองหลายครั้ง นักวิทยาศาสตร์ชาวสวิสได้พัฒนาส่วนผสม GO-LESS (ส่วนผสมของสารสกัดจากเมล็ดฟักทองชนิดพิเศษ PEPO และถั่วงอก) ซึ่งมีผลเฉพาะในการช่วยสนับสนุนการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ ควบคุมความผิดปกติของระบบทางเดินปัสสาวะในทั้งชายและหญิง ตามกลไกการออกฤทธิ์หลัก 3 ประการ คือ
- ช่วยลดอาการกระตุกและเพิ่มความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะ
- ช่วยรักษาสุขภาพของระบบประสาท-กล้ามเนื้อที่ควบคุมการปัสสาวะ
- รองรับการเสริมสร้างกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานและรองรับกระเพาะปัสสาวะ
โดยเฉพาะสารสกัดจากเมล็ดฟักทองใน GO-LESS ผลิตโดยใช้เทคโนโลยี HyperPure เอกสิทธิ์เฉพาะที่ช่วยขจัดน้ำมันและสารที่ละลายได้ในน้ำมันโดยคงไว้เพียงกลุ่มสารออกฤทธิ์ฟีนอลที่ละลายน้ำได้ซึ่งมีฤทธิ์เฉพาะเจาะจงและในขณะเดียวกันก็ช่วยให้สารสกัดไม่ถูกออกซิไดซ์หรือเสียหายระหว่างการเก็บรักษา เพิ่มความเสถียร และเพิ่มความสามารถในการละลาย
ด้วยผลที่โดดเด่นต่อกระเพาะปัสสาวะ ส่วนผสม GO-LESS จากเมล็ดฟักทองถือเป็นความก้าวหน้า โดยช่วยลดการปัสสาวะบ่อย ภาวะปัสสาวะตอนกลางคืน ปัสสาวะเล็ด ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ และกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกิน (OAB) ช่วยให้ผู้ป่วยไม่ต้องกังวลอีกต่อไป นอนหลับ และไม่รู้สึกเหนื่อยกับโรคร้ายนี้
ในประเทศไทย GO-LESS ได้นำมาใช้ในผลิตภัณฑ์ O NEO ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์เฉพาะทางรุ่นบุกเบิกที่ช่วยฟื้นฟูการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ ลดอาการปัสสาวะบ่อย ภาวะปัสสาวะตอนกลางคืน ปัสสาวะเล็ด และภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ และภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกิน (OAB)
6. O NEO – ผลิตภัณฑ์ที่มีสารสกัดจากฟักทองช่วยปรับปรุงภาวะปัสสาวะตอนกลางคืนและปัสสาวะบ่อยได้อย่างรวดเร็ว
จากการวิจัยและการทดสอบมากมาย ผลิตภัณฑ์ O NEO ได้พิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพอย่างมากสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะปัสสาวะตอนกลางคืนและปัสสาวะบ่อย
ด้วยฤทธิ์ทางชีวภาพที่โดดเด่นด้วยเทคโนโลยี GO-LESS ชั้นนำของสวิตเซอร์แลนด์ 96% ของผู้ที่ใช้ GO-LESS มีการปรับปรุงอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับกลุ่มยาหลอกในด้านจำนวนครั้งปัสสาวะตอนกลางคืน (ลดจากมากกว่า 3 ครั้งเหลือน้อยกว่า 1 ครั้ง) จำนวนครั้งปัสสาวะเร่งด่วนในกลางวัน (จากมากกว่า 8 ครั้งเหลือน้อยกว่า 2 ครั้ง) ผู้ที่ใช้ GO-LESS รู้สึกพึงพอใจและอยากใช้ต่อ การวิจัยในเกาหลีกับผู้ที่มีอาการกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกิน ปัสสาวะบ่อย และปัสสาวะตอนกลางคืนในจำนวน 120 คนโดยในจำนวนนี้ 60 คนใช้ยา GO-LESS และ 60 คนใช้ยาหลอก
ปัจจุบัน จากการวิจัยสมัยใหม่ นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นพบว่าเมล็ดฟักทองพันธุ์ PEPO มีส่วนผสมออกฤทธิ์ทางชีวภาพครบถ้วน
สารประกอบฟีนอลที่พบในฟักทอง PEPO – ฟักทองชนิดหนึ่งที่มีปริมาณฟีนอลสูงจึงมีผลโดดเด่นในการช่วยฟื้นฟูการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ ช่วยควบคุมและลดจำนวนครั้งปัสสาวะในเวลากลางวันและกลางคืน ปัสสาวะเล็ด ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ในทั้งชายและหญิง โดยมี 3 กลไกหลัก คือ
- เปิดใช้งานช่องอาร์จินีน/ไนตริกออกไซด์ ช่วยเพิ่มการผลิต NO ทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะคลายตัว ลดอาการกระตุก และเพิ่มความยืดหยุ่นของกระเพาะปัสสาวะ
- กระตุ้นตัวรับแอนโดรเจน – ฮอร์โมนที่ช่วยเสริมการทำงานและรักษาสุขภาพของระบบประสาทและกล้ามเนื้อที่ควบคุมการปัสสาวะ
- ยับยั้งอะโรมาเตส ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนเป็นเอสตราไดออล ในผู้หญิง การลดการเปลี่ยนแปลงนี้สามารถช่วยรักษาระดับฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนให้แข็งแรง โดยสนับสนุนการเสริมสร้างกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน (ความอ่อนแอของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานเป็นสาเหตุหลักของภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ในผู้หญิง)
กลไกการออกฤทธิ์ของ O NEO แสดงผ่าน:
- สารสกัดจากฟักทองโปแลนด์: สารสกัด (sterol…) ที่มีอยู่ในเมล็ดฟักทองช่วยในเรื่องการบีบตัวของกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะ ลดอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนและปวดปัสสาวะอย่างฉับพลัน
- สารสกัดจากแครนเบอร์รีสเปน: สาร type-A PACs ที่มีเฉพาะในแครนเบอร์รีช่วยป้องกันการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ และปรับปรุงสุขภาพกระเพาะปัสสาวะ
- กระตุ้นตัวรับแอนโดรเจน – ฮอร์โมนที่ช่วยเสริมการทำงานและรักษาสุขภาพของระบบประสาท-กล้ามเนื้อที่ควบคุมการปัสสาวะ
- ยับยั้งอะโรมาเตส ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนเป็นเอสตราไดออล ในผู้หญิง การลดการเปลี่ยนแปลงนี้สามารถช่วยรักษาระดับฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนให้แข็งแรง โดยสนับสนุนการเสริมสร้างกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน (ความอ่อนแอของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานเป็นสาเหตุหลักของภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ในผู้หญิง)
จากการวิจัยทางคลินิกในผู้ชายอายุ 40 ปีที่มีอาการทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง (ปัสสาวะตอนกลางคืน ปัสสาวะบ่อย) ในเวลาอย่างน้อย 6 เดือน ที่มีต่อมลูกหมากโตทั้งไม่รุนแรงและปานกลาง
O NEO – โซลูชั่นที่มีประสิทธิภาพที่สุดสำหรับอาการปัสสาวะตอนกลางคืนและปัสสาวะบ่อย!
